Khái quát vị trí và cấu tạo biến mô thủy lực trên xe

Biến mô thủy lực là bộ phận quan trọng trong hộp số tự động có tác dụng giống như ly hợp giúp xe dừng lại mà không ảnh hưởng đến động cơ. Đây là một khớp nối chất lỏng nằm giữa động cơ và hộp số; giúp truyền năng lượng từ động cơ đến hộp số

Sẽ không còn sử dụng ly hợp đối với những dòng xe hộp số tự động, vì vậy cần có một cách khác để duy trì động cơ hoạt động trong khi hộp số và bánh xe dần dừng lại. Nó giống tương tự như bộ ly hợp ở hộp số sàn dùng để ngắt kết nối giữa động cơ và hộp số.

Vị trí lắp đặt, tên gọi các chi tiết của bộ biến mô thủy lực
 

Vai trò và chức năng của biến mô thủy lực

Vai trò chính của biến mô thủy lực chính là truyền và khuếch đại năng lượng momen lực từ động cơ đến hộp số qua việc coi môi chất chính là dầu chứa trong hộp số tự động. Chính vì vậy, thiết bị này cho phép tách tải trọng ra khỏi nguồn năng lượng chính của động cơ xe.

Có 4 chức năng cơ bản:

- Truyền năng lượng từ động cơ đến hộp số

- Khuếch đại momen xoắn

- Dẫn động bơm dầu hộp số

- Tách dẫn động giữ hộp số và động cơ

Cấu tạo biến mô thủy lực

Cấu tạo của biến mô thủy lực gồm các chi tiết như: Cánh bơm, Turbine, Stator, Vỏ biến mô bao bọc tất cả các chi tiết. Chức năng cụ thể của từng chi tiết trong hoạt động của biến mô như sau:

1. Cánh bơm

Nằm trong vỏ biến mô được nối với trục khủyu nhờ đĩa đẫn động (bánh trớn). Khi động cơ hoạt động, lực ly tâm khiến cho dầu di chuyển ra phía ngoài. Các cánh của bánh bơm được thiết kế theo cách hướng môi chất lỏng về phía các cánh turbine. Nó hoạt động như một máy bơm ly tâm hút môi chất từ hộp số tự động và đưa vào tuabin

2. Stator

Chi tiết này nằm giữa cánh bơm và cánh turbine. Qua chi tiết khớp một chiều và được cố định trên vỏ hộp số. Có chức năng là định hướng đường hồi về cho môi chất từ Turbine để chất lỏng di chuyển vào cánh bơm theo hướng quay của cánh bơm. Khi chất chất lỏng đi vào theo hướng quay của cánh bơm, nó sẽ làm tăng momen xoắn lên nhiều lần.

3. Cánh Tuabin

Được nối với đầu vào của hộp số tự động, nó gồm các cánh cong và có góc cạnh. Được thiết kế để có thể thay đổi hướng của môi chất đi vào cánh bơm. Khi turbine quay, trục đầu vào của hộp số cũng quay theo và làm cho hộp số hoạt động

Nguyên lý hoạt động của biến mô thủy lực

 

Biến mô được đặt giữa động cơ và hộp số. Bên trong hộp số tự động có ba bộ phận chính: Bộ biến mô, hộp số hành tình và modum điều khiển điện – thủy lực

Trục khuỷu động cơ được kết nối cơ khí với bộ biến mô. Bên trong bộ biến mô, công suất động cơ được truyền tới hộp số theo phương pháp thủy động lực học. Để hiểu rõ hơn về cách hoạt động của bộ biến mô thủy lực, chúng ta hãy tham khảo về ví dụ sau đây. Nếu bạn có hai chiếc quạt điện để bàn và đặt phía trước chiếc kia (như hình bên dưới) với 1 trong 2 được cấp điện, điều gì sẽ xảy ra?

Quạt bên trái được chạy bằng dòng điện cấp. Trong khi quay nó sẽ tạo ra một luồng không khí hướng trục. Luồng không khí sẽ được đẩy tới quạt bên phải (không được cấp điện), quạt này sẽ bắt đầu quay. Công suất được truyền từ quạt trái sang quạt phải thông qua chất lỏng (trong trường hợp này là không khí). Rõ ràng, hiệu quả của hệ thống này rất thấp vì không được khép kín.

Nguyên tắc tương tự cũng được áp dụng cho biến mô thủy lực, với một số khác biệt. Trong trường hợp của bộ biến mô, cả hai “cánh” ở rất gần nhau và khép kín để giảm thiểu tổn thất công suất. Chất lỏng làm việc là dầu thủy lực (AT). Ngoài ra, giữa hai “cánh” có một bộ phận khác chuyển hướng dòng chất lỏng để giảm thiểu tốn thất và khuếch đại dòng momen xoắn

“Cánh” tạo ra năng lượng được gọi là cánh bơm và nó được kết nối cơ học với trục khuỷu động cơ. “Cánh” nhận năng lượng thủy lực được gọi là Turbine và nó được kết nối cơ học với trục đầu vào của hộp số. Giữa hai cánh là Stator có tác dụng chuyển hướng dòng dầu thủy lực. Thể tích được tạo ra bởi các thành phần này chứa đầy dầu.

Khi động cơ hoạt động, cánh bơm quay và lực ly tâm làm dầu bên trong bộ biến mô hướng về phía tuabin. Khi nó chạm vào các cánh tuabin, tuabin bắt đầu quay. Điều này làm cho hệ thống truyền động quay và các bánh xe của xe di chuyển. Khi động cơ dừng, tuabin cũng dừng quay nhưng bánh công tác kết nối động cơ tiếp tục di chuyển và điều này ngăn chặn việc động cơ chết máy.

Ưu và nhược điểm của biến mô

 

- Ưu điểm: Giúp xe dừng hẳn mà không bị chết máy và phanh, hãm xe trong các trường hợp đặc biệt yêu cầu phải dừng xe đột ngột. Khuếch đại momen động cơ lên gấp nhiều lần so với sử dụng ly hợp

- Nhược điểm: Tiêu thụ nhiên liệu hơn do nhiên liệu lãng phí khi ở tốc độ cao thì động cơ và hộp số chuyển động với vận tốc gần như nhau. Chi phí sửa chữa, bảo dưỡng cao hơn ly hợp

Các dấu hiệu xấu thường gặp trên biến mô thủy lực

  Một số dầu hiệu cơ bản giúp bạn nhận biết rằng biến mô trên xe mình đang bị sự cố cần khắc phục ngay:

- Bị trượt:

Khi các cánh trong bánh bơm hoặc bánh turbine bị hỏng có nguy cơ làm thay đổi đường dẫn truyền thủy lực trong biến mô khiến bánh răng bị trượt, hoạt động không đúng quy định, bị mất hoặc tụt áp suất. Bên canh đó lượng thủy lực không cần bằng cũng là một lý do khiến biến mô bị trượt

- Bị rung:

Nếu xe chạy với vận tốc trung bình mà bạn ngồi cảm thấy xe bị rung lắc mạnh như đang đi trên đường gập ghềnh thì bạn nên kiểm tra biến mô ngay lập tức nhé

- Dầu thủy lực bị bẩn:

Biến mô sử dụng dầu hộp số tự động, đặc biệt khi dầu bị nhiễm bẩn, có các mảnh vụn, tạp chất thì sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của biến mô, làm hư hỏng, bào mòn các chi tiết trong biến mô khiến nó không hoạt động bình thường.

- Nhiệt độ cao:

Nếu như bạn cảm thấy xe quá nóng thì chắc chắn biến mô thủy lực của xe đang gặp sự cố nào đó cần kiểm tra để xác định nguyên nhân và khắc phục ngay lập tức.

- Các âm thanh bất thường:

Những âm thanh này có thể do các vòng bi bị vỡ hay turbine hỏng gây ra khi biến mô đang hoạt động

Chúc các bạn có những kiến thức kỹ thuật hộp số tốt nhất!

Xem thêm tin tức khác:

- Tìm hiểu van tuần hoàn khí thải EGR

- Hiện tượng thổi gioăng mặt máy

- Lựa chọn và hướng dẫn thay nhớt hộp số

Nhận tư vấn và đặt mua sản phẩm uy tín chất lượng tại:

CÔNG TY CỔ PHẦN PHỤ TÙNG TRƯỜNG LINH

HOTLINE: 0913 971 943

Địa chỉ: Số 19, Đường Số 10, Khu Phố 6, P. Hiệp Bình Chánh, TP. Thủ Đức, TP. HCM

Email: truonglinhparts8@gmail.com

Website: phutungxenanghang.net

Facebook:fb.com/phutungxenangtruonglinh